گزینش مراکز بهینه خدمات جهت توسعه نواحی روستایی؛ مطالعه موردی: دهستان غیزانیه شهرستان اهواز

Authors

  • سعید امانپور دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده علوم زمین و GIS دانشگاه شهید چمران اهواز ، ایران
  • مرتضی عبیات کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
  • مصطفی عبیات کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
Abstract:

شناسایی و ارزیابی امکانات و تنگناهای موجود، اولین گام مهم در فرآیند برنامه­ ریزی توسعه روستایی به شمار می ­رود. در این راستا، گزینش نقاط بهینه روستایی برای توزیع خدمات عمومی و همچنین سنجش درجه توسعه دهستان­ ها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ که این امر اغلب با استفاده از روش­ های کمی صورت می ­پذیرد. پژوهش حاضر، با بهره­ گیری از روش AHP به گزینش مستعدترین مراکز، برای توزیع خدمات در سطح دهستان غیزانیه اهواز پرداخته است؛ سپس از فنون تصمیم ­گیری چندشاخصه نظیر؛ Vikor، Electre، Promethee،Topsis و نیز روش­ های مجموعه ادغامی مانند؛ Average ،Borda ،Copeland و Post، جهت تعیین درجه توسعه روستایی دهستان مذکور استفاده گردید. ماهیت و روش این پژوهش، توصیفی و تحلیلی بوده و به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی به شمار می ­رود. جمع­ آوری اطلاعات به دو صورت تکمیل پرسشنامه از ۳۰ نفر کارشناس امور روستایی و داده­ های مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ انجام گرفت. تحلیل داده های پژوهش در محیط ArcGIS۱۰.۳ و نرم ­افزار Expert Choice، Excel و Visual Promethee انجام گرفت. یافته ها نشان داد که از میان نماگرهای منتخب پژوهش، معیار تراکم جمعیت با مقدار ۰.۲۶۱ درصد، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و معیارهای دسترسی به تاسیسات زیربنایی، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی و دسترسی به وسایل ارتباطی در مراتب بعد حائز اهمیت هستند. با توجه به نقشه پهنه­ بندی حاصل شده از تلفیق لایه­ های معیار، حدود چهار درصد از منطقه مورد مطالعه در موقعیت بسیار مناسب، دو درصد در محدوده مناسب، حدود ۳۲ درصد در گستره نسبتا مناسب، حدود ۵۲ درصد در قلمروی نامناسب و حدود ۱۰ درصد از محدوده مورد مطالعه نیز در موقعیت کاملا نامناسب برای استقرار مراکز بهینه خدمات روستایی قرار گرفته­ اند. بدین ترتیب، دو روستای نزهه و غیزانیه بزرگ به عنوان توسعه­ یافته­ ترین روستای دهستان، دارای بیشترین پتانسیل برای ایجاد مراکز خدماتی در سطح ناحیه تشخیص داده شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مکان‌یابی مراکز بهینه توسعه سکونتگاه‌های روستایی در شهرستان قائم‌شهر (مطالعه موردی: دهستان کوهساران)

از آنجایی که یکی از مشکلات اساسی موجود بر سر راه توسعه پایدار روستایی گسیختگی سازمان فضایی و فقدان سلسله­مراتبی مناسب مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها شناخته شده است. در این پژوهش سعی شده است تا با مکان­یابی مراکز برتر روستایی و طراحی سلسله­مراتب مناسب سکونتگاهی و ایجاد یک انسجام و رابطه منطقی بین این مراکز بتوان روستاهای مرکز را جهت خدمات­رسانی مناسب به روستاهای پیرامونی و تابعه شناسایی ...

full text

ارزیابی پهنه‌های مناسب جهت ایجاد پایگاه‌های خدمات اجتماعی روستایی (مطالعه موردی: دهستان لامی اهواز)

انتخاب مکان‌های بهینه جهت استقرار پایگاه‌های ارائه خدمت در سطح یک روستا می‌تواند کمک بزرگی به روستاییان جهت دسترسی راحت و سریع به این خدمات باشد. ازاین‌رو، مسئله‌ای که شاکله اصلی این پژوهش را تشکیل می‌دهد، ارزیابی پهنه‌های مناسب جهت ایجاد پایگاه‌های خدمات اجتماعی روستایی در دهستان لامی شهرستان اهواز است. این پژوهش از حیث هدف، از نوع تحقیقات نظری، کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش، از نوع تحلیلی و تو...

full text

مکان یابی مراکز بهینه توسعه سکونتگاه های روستایی در شهرستان قائم شهر (مطالعه موردی: دهستان کوهساران)

از آنجایی که یکی از مشکلات اساسی موجود بر سر راه توسعه پایدار روستایی گسیختگی سازمان فضایی و فقدان سلسله­مراتبی مناسب مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه ها شناخته شده است. در این پژوهش سعی شده است تا با مکان­یابی مراکز برتر روستایی و طراحی سلسله­مراتب مناسب سکونتگاهی و ایجاد یک انسجام و رابطه منطقی بین این مراکز بتوان روستاهای مرکز را جهت خدمات­رسانی مناسب به روستاهای پیرامونی و تابعه شناسایی ...

full text

بررسی نقش ارتقاء روستاها به شهر در توسعه نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان ایج(شهرستان استهبان)

در چند دهه اخیر توسعه و تقویت شهرهای کوچک همواره بعنوان راهبردی برای توسعه منطقه‌ای و روستایی مورد توجه قرار گرفته و چنین بیان می شود که این شهرها بعنوان مکانهای مرکزی، بیشترین روابط را با سکونتگاههای روستایی اطراف خود برقرار می‌سازند، لذا پتانسیل آنرا دارند تا در توسعه نواحی روستایی ایفای نقش کنند. در ایران در پی سیاست تبدیل روستاها به شهر بسیاری از نقاط روستایی به شهر ارتقاء یافته و در نظام س...

full text

ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه نواحی روستایی مطالعه موردی؛ دهستان مشهد میقان شهرستان اراک

full text

توسعه انسانی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: روستاهای شهرستان بهمئی

توسعه انسانی مفهوم جدیدی است که سازمان ملل متحد از سال 1990  آن را جایگزین در آمد سرانه و تولید ناخالص داخلی به عنوان معیار توسعه یافتگی نمود، و گویای آن است که درآمد همه زندگی انسان نیست و پیشرفت را نمی توان تنها با درآمد سرانه اندازه گیری کرد، بلکه هدف اصلی بهره مند ساختن راستین انسان و بهبود بخشیدن به کیفیت بهتر زندگی اوست. براساس این ایده انسان محور توسعه بوده و تمرکز اصلی روی ابعاد انسانی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 31

pages  55- 76

publication date 2019-05-22

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023